1-ETRİYE-ÇİROZ BÜKÜMLERİ:
Şekil A’ da Etriye ve Çiroz imalatında kullanmış olduğunuz "Etriye kolu" inşaat demirini oluk içerisinde sıkıştırmaktadır. Uygulanan kuvveti yaymak yerine sadece inşaat demirinin noktasal bir bölgesine iletmektedir. Oluklarda bulunan keskin köşeler gözle görülmeyen kılcal çatlamalara veya kırılmalara neden olmaktadır. Bu tip " E t r i y e K o l u " kullanımı TSE'nin büküm standartlarına uygun değildir.

2-GÖNYE -PİLYE BÜKÜMLERİ:
Şekil B' de gönye ve pilyelerin bükümünün köşebent ve boru ile yanlış şekilde yapıldığı görülmektedir. Bu tip kullanım, inşaat demirini oluk içerisinde sıkıştırmaktadır. Uygulanan kuvveti yaymak yerine sadece inşaat demirinin noktasal bir bölgesine iletmektedir. Oluklarda bulunan keskin köşeler gözle görülmeyen kılcal çatlamalara veya kırılmalara neden olmaktadır.
 

Şekil C: Bazı şantiyelerde yeterli ekipman olmadığı için özellikle 20mm ve daha kalın (22-26-32mm) inşaat çeliklerinin Oksijen Kaynağı ile kesim ve büküm işlemi yapılması inşaat demirinin kimyasal ve fiziksel özelliklerinin kaybolmasına neden olur. Bu tip kullanım TSE'nin büküm standartlarına uygun değildir.


3-DİĞER BÜKÜMLER

Şekil D

Şantiyelerde kullanılan ilkel aparatlarla yapılan yanlış büküm işlemi.



Şekil E

1. Yanlış büküm sonucunda kırılan etriye örneği.

2. Kırılan parçanın otomatik makine ile yapılan doğru büküm örneği.

 

 

ÖNEMLİ UYARILAR

Belirtilmesinde yarar olacak en önemli konu çubuk bükme hızıdır. Sayfa 14'de şekil A,B,C,D'de gösterilen büküm şekilleri kol kuvveti ve ilkel aparatlarla yapıldığından yapı mevzuatı ve deprem yönetmeliğine aykırıdır.

Bu nedenle;

- Sabit büküm hızından söz etmek mümkün olmamaktadır.
- Bükümü yapılan nervürlü demirin TS 708 III-A kalitesinde olmasına rağmen çubuk bükme hızındaki farklılıklar, demirin bazı bölümlerinde kırılmalara ve gözle görülmeyen kılcal çatlaklara neden olmaktadır. Bu hatalar kullanıcıların, nervürlü demirlerin homojen veya güvenli olmadığına dair olumsuz ve yanlış eleştirilerde bulunmalarına yol açmaktadır.

YAPI DENETİM FİRMALARI şantiyelere getirilmiş olan nervürlü demirlerin örnekler almakta ve analizlerin yapılması için yetkili kuruluşlara göndermektedir. Test sertifikası ile kullanımı için onay verilen nervürlü demirlerin bükümleri bazı şantiyelerde Sayfa 14'de Şekil A, Şekil B, Şekil C ve Şekil D'de görüldüğü gibi inşaat projelerindeki büküm detaylarına ve Deprem Yönetmeliğine uygun olmayan aparatlarla yanlış şekilde yapılmaktadır. Sayfa 14'de, Şekil A, Şekil B ve Şekil C'deki gibi yapılan hatalı uygulamalar sonucunda zamanla nervürlü demirlerin deformasyonu mutlaka ortaya çıkacaktır.

- Şantiyelerde ise büküm hataları ile ilgili en çok karşılaşılan sorun; demirci kalfalarının veya ustalarının test sertifikası ile onaylanan nervürlü demirler hakkında "Sert demir / yumuşak demir" gibi "bilimsel" karşılığı olmayan nitelendirmelerde bulunmalarıdır.

BÜKÜM DETAYLARIYLA İLGİLİ GÖRÜŞ BELİRTECEK YETKİLİ KURUMLAR VE KİŞİLER; ÜNİVERSİTELER, TEST LABORATUVARLARI, YAPI DENETİM FİRMALARI, MAKİNA MÜHENDİSLERİ, METALURJİ MÜHENDİSLERİ VE MALZEME MÜHENDİSLERİDİR.


BÜKÜM İŞLEMİ; MÜMKÜNSE OTOMATİK ETRİYE MAKİNELERİYLE YAPILMALIDIR.

BÜKÜM İŞLEMİ OTOMATİK BÜKME MAKİNELERİYLE VE SABİT BÜKME HIZIYLA, YUKARIDA GÖRÜLDÜĞÜ GİBİ YAPILMALIDIR.

 

BÜKME İŞLEMLERİ İLE İLGİLİ AYRINTILI AÇIKLAMALAR

Bükme çaplarına göre, çelik çubukların bükülmesinde dikkat edilmesi gereken konular:

1) Standarda göre belirlenmiş bükme silindir (mandrel) çaplarının doğru uygulanması ve yeterli ekipmana sahip olunması.

2) Çaplara göre; bükme çapı tesbit edilerek silindir (mandrel) etrafında (Silindir yüzeyi deforme olmaması ve düzgün olması gerekir.) bükülmelidir. (Şekil-1)
 

Şekil -1

(NERVÜRLÜ DEMİRLERİN ÇUBUK BÜKME ŞEKLİ)

 

3) Etriye olarak bükülecekdemir çubuklarında; standardın belirlediği, silindir çapı etrafında bükülmesi gerekmektedir. (Sayfa 18). Kesinlikle sivri köşe etrafında bükülmemelidir. Çentik etkisi yapar ve geriye açılması halinde ayrılmalara, yırtılmalara neden olacaktır. ( Şekil - 2 )

Şekil - 2

D İ K K A T ! Bu şekilde aparatların içinde büküm işlemi yapılması uygun değildir! DİKKAT! 4) İnşaat demirleri şaloma (Oksijen Kaynağı) ile kesilmemeli ve bükülmemelidir.

 

SORUNLARIN İLETİLMESİ:

DEMİR ÇUBUKLARIN KULLANIMI SIRASINDA ORTAYA ÇIKABİLECEK SORUNLARIN ÇÖZÜMÜ İÇİN AŞAĞIDA BELİRTİLEN BİLGİLERİN KONTROL EDİLİP İLGİLİ ÜRETİCİ FİRMALARA BİLDİRİLMESİ GEREKİR.

1) Mamul üzerinde takılı etiket bilgileri
- Döküm ( Heat) No:
- Paket No:
- Çap (Size):
2) Tüm standart koşulların uygulandığından emin olunması ve bununla ilgili bilgiler
3) Numune alınması (150 cm boyunda)

 

NERVÜRLÜ DEMİR BÜKÜM DETAYI VE METRAJ TABLOSU

NERVÜRLÜ DEMİR BÜKÜM DETAYI

DİKKAT: AKSİ BELİRTİLMEDİKÇE NERVÜRLÜ DEMİRLER YUKARIDAKİ DETAYDA GÖSTERİLDİĞİ GİBİ BÜKÜLECEKTİR.

 

NERVÜRLÜ VE DÜZ İNŞAAT DEMİRLERİ METRAJ TABLOSU